Viaanse polders en uiterwaarden
Weidevogelgebied
Ten zuiden van Vianen liggen grienden die uniek zijn voor Nederland, zowel vanwege de cultuurhistorische waarde als de natuurwaarde. Utrechts Landschap beheert de grienden actief door de wilgentenen iedere 3-4 jaar te oogsten.
Bos- en zwanenkamp en de Waai
Het grootste deel van de natuurterreinen in de directe omgeving van Vianen ligt binnendijks, zoals Bos- en Zwanenkamp en de Waai dat ten westen van de Diefdijk ligt. Bos- en Zwanenkamp bestaat uit drie bossen en ligt ten oosten van het Merwedekanaal en ten zuiden van Vianen. Wat het gebied uniek maakt is de afwisseling tussen grienden en gemengde loofbossen. Vroeger bestond dit gebied vooral uit weilanden. Na de ruilverkaveling in 1990 zijn deze bossen aangeplant. Door de grote verschillen in het landschap is er een grote verscheidenheid aan dier- en plantsoorten. Voor reeën is het een ideale plek om voedsel te vinden en te schuilen. En in het natte grasland nabij de Diefdijk komt moeraskartelblad voor.
Polders Bolgerijen en Autena
De polders Bolgerijen en Autena vormen het grootste binnendijkse griendencomplex van Nederland. De afwisseling tussen grienden, hooi- en weilanden en populierenbossen maakt het gebied extra bijzonder.
Een griend is een wilgenplantage oftewel een groot wilgenhakhoutbos. De wilgen worden eens in de 3 à 4 jaar gekapt om de ‘tenen’ (takken) te oogsten. In de wintermaanden worden de takken laag bij de stam afgehakt, zodat er een klein stompje blijft staan. In het voorjaar groeien deze stompen weer uit. Grienden zijn niet alleen belangrijk vanwege hun natuurlijke waarden, maar ook vanuit cultuurhistorisch oogpunt. De buigzame takken van de grienden zijn in de afgelopen eeuwen voor diverse doeleinden gebruikt: voor manden, hekjes, verpakkingsmateriaal, hoepels van tonnen, bonenstaken, oeverbeschoeiing, maar ook voor het vlechten van matten ter versteviging van dijken. Deze natuurgebieden staan bekend als het grootste binnendijkse griendcomplex van ons land.
Leefplek
Ook nu wordt een aantal grienden nog steeds gekapt ten behoeve van het behoud van de bijzondere flora en fauna. Veel planten en dieren vinden een leefplek in de wilgen. In de veelal holle wilgen leven holenbroeders, zoals de steenuil. In en op de knotten groeien onder andere eikvarens en verschillende mossoorten. Ook insecten voelen zich thuis in de grienden. Vogels, waaronder buizerds en torenvalken, vinden in deze bomen dan ook een veelheid van voedsel.
