Al jaren is het grondwaterpeil op de Utrechtse Heuvelrug aan het zakken waardoor droogte in het bos wordt veroorzaakt en de natuurlijke waterbron, de Sprengkop, nauwelijks meer water dragend is. Klimaatverandering en menselijke consumptie van kostbaar grondwater zijn daarbij belangrijke factoren, naast te snelle afwatering en besproeiing van akkers.
Opdracht aan de kunstenaar was om verdroging van de bossen te onderzoeken, wat dat voor invloed heeft op de natuur, het cultureel erfgoed en het aanwakkeren van bewustwording voor klimaatadaptatie bij de consument.
Illustrator: Mart Veldhuis
Het bos met haar bomen en de mens met zijn gebouwde omgeving nemen op eenzelfde manier het bronwater tot zich. Beide maken gebruik van een ingenieus netwerk van leidingen, verscholen onder het aardoppervlak en beide bestaan uit een diversiteit en wirwar van leidingen waardoor een stroom van vers water via ontelbare vertakkingen wordt verdeeld en zo bij de eindverbruiker terecht komt. Zowel bij de boom als bij de mensen thuis. Men zou kunnen stellen dat het waterleidingsysteem verwantschappen heeft met een schimmeldraden- en wortelstelsel in de natuur.
Het kunstwerk is aangesloten op het waterleidingnetwerk van Zeist en brengt water terug naar de waterbron, als een Robin Hood 2.0. Het water dat via het kunstwerk dagelijks terugstroomt is gelijk aan het dagelijkse watergebruik van 1 persoon: 130 liter.
De Sprengkop als locatie voor het kunstwerk heeft naast de inhoudelijke en symbolische waarde ook een visuele waarde als ‘druppel in een kom’.
Kenmerken kunstwerk
Het geluidskunstwerk van 3.00 x 1.35 x 0.75 meter maakt het gebruik van bronwater in onze waterleiding zichtbaar door te refereren aan het water in vorm (druppel), materie (rvs buizen en kraantjes) en geluid (druppels). De huid van de sculptuur bestaat uit waterleiding buizen en 75 tapkraantjes.
In de sculptuur is een analoge geluidsinstallatie aangebracht: het water druppelt op klankschalen en dit geluid is gelijk hoorbaar met het druppelen van de kranen. Het zal een zacht geluid zijn en is alleen overdag te horen, op zes vastgestelde tijdstippen, zodat het in de avond dieren niet zal storen.
Het kunstwerk is eigendom van Utrechts Landschap. Utrechts Landschap draagt dit kunstwerk op aan scheidend voorzitter Michaël Kortbeek. Het is een semipermanent kunstwerk, wat wil zeggen dat het de komende tien jaar te zien zal zijn.
Sprengkop Zeisterbos
Voor Nederlandse begrippen is het Zeisterbos een bijzonder oud bos. De eerste aanleg en oudste beplanting van het Zeisterbos dateert waarschijnlijk uit de periode 1718–1723. Een aantal grove dennen stamt nog uit deze beginperiode.
Het is een gemengd bos met veel erfgoedobjecten: een sprengkop, sprengen, waterpartijen, bruggen, historische banken, een keiendam en hertenbeelden. Sprengen horen van oudsher bij de landgoederen en buitenplaatsen op de flanken van de Utrechtse Heuvelrug.
De sprengkop in het Zeisterbos, waar de natuurlijke waterbron is aangeboord, is in de loop der jaren droog komen te liggen en functioneert niet meer als voedingsbron voor de sprengen. Dit komt niet alleen door klimaatverandering en menselijke consumptie van grondwater, maar ook door te snelle afwatering en besproeiing van akkers.
Op de Utrechtse Heuvelrug is het grondwaterpeil al jaren aan het zakken. Hierdoor kunnen bomen steeds minder water opnemen waardoor ze verzwakken. Ze worden vatbaarder voor ziektes en sterven.
Over Fluid Future
Water is een wereldwijd verbindend element dat raakt aan alle grote opgaven van deze tijd. Stichting Fluid Future (ANBI) legt een relatie tussen water en cultuur met als voornaamste doel het creëren van andere denkrichtingen, het vergroten van bewustwording en zichtbaarheid van het belang van het brede thema ‘water’.
