Landgoed De Paltz
Prachtig landgoed
Landgoed De Paltz is in 1876 ontworpen door de landschapsarchitecten Copijn en Springer. Het terrein van circa 80 hectare bestaat uit beukenlanen, zichtassen, waterpartijen, een statige villa, een koetshuis en een herderswoning. Overal herken je nog de handtekening van de eigenaren van vroeger. Dit maakt het tot een landgoed met verrassende details.
Groene schakel
Sinds 1 juli 2011 is het landgoed in eigendom en beheer van Utrechts Landschap. Het landgoed ligt midden op de Utrechtse Heuvelrug, in de gemeente Soest. Door de aankoop is het landgoed als groene schakel voor de Utrechtse natuur veiliggesteld. Landgoed De Paltz grenst aan Park Vliegbasis Soesterberg.
Zandafgraving
De houthandelaren gebroeders Van der Krol kochten het landgoed in 1922. Zij legden er productiebossen aan ten behoeve van de mijnbouw. Een deel van het landgoed gebruikten ze als zandafgraving. In de zandafgraving ontwikkelde zich eerst een warm en droog heidelandschap, later raakte het bebost. Utrechts Landschap heeft de zandafgraving weer open gemaakt, waardoor er ruimte is gekomen voor warmteminnende planten en dieren, zoals de zandhagedis en spinnendoder. Ook is het contrast tussen het ontworpen park en de zandafgraving weer beter zichtbaar.
De heer E.S. Raatjes
In 1984 werd het landgoed gekocht door de heer E.S. Raatjes. Hij maakte een begin met de restauratie van het landschapspark en voegde ook weer eigen elementen toe, zoals waterval bij het herdershuis. Deze ligt in het niet-toegankelijke deel van het landgoed.
Doolhof met kluizenaarsgrot
Eind 19de eeuw is op het landgoed een doolhof met kluizenaarsgrot aangelegd, in opdracht van de toenmalige eigenaar Louis Rutgers van Rozenburg. Samen vormen ze een zogeheten folly. In de 18de en 19de eeuw werden er in landschapsparken wel vaker folly’s gebouwd: gebouwtjes of objecten ter verfraaiing, ter verwondering, ter vermaak en soms ter overdenking.
De kluizenaarsgrot is gemaakt van sintels en keien. In de grot zit een stenen kluizenaar met een opengeslagen boek waarin de Latijnse spreuk Sic traject gloria et monde staat. Bedoeld wordt waarschijnlijk Sic transit gloria mundi, oftewel: Zo vergaat de glorie van de wereld. Het doolhof is gemaakt van beukenhagen. Ze zijn bewust laag, zodat de kluizenaarsgrot van een afstand te zien blijft. Als je de kluizenaarsgrot wilt bezoeken, zul je eerst de weg door het doolhof moeten vinden.
Utrechts Landschap heeft samen met een groep enthousiaste vrijwilligers de kluizenaarsgrot in 2016 gerestaureerd en in 2017 is het doolhof opnieuw ingeplant.
