Molen van de Polder Buitenweg
De Molen van de Polder Buitenweg is met een gevlucht van 18 meter de kleinste molen van de provincie Utrecht. Ernaast staat de Molen van de Polder Westbroek: de grootste van de provincie. In maart 2016 is de Molen van de Polder Buitenweg door brand verwoest. Gelukkig kon de molen worden gerestaureerd.
Molenbezoek
Openingstijden
Vrijwel iedere woensdag en zaterdag 10.00 – 17.00 uur
Een bezoek aan de Molen van de Polder Buitenweg is goed te combineren met een bezoek aan de naastgelegen Molen van de Polder Westbroek. De openingstijden van deze molen zijn hetzelfde.
Adres
Oostwaard 2, Oud-Zuilen
Droge voeten
Poldermolens malen water uit de polder en zorgden eeuwenlang voor droge voeten. Vanaf ongeveer 1100 werden in het westen van de provincie Utrecht de woeste veengronden ontgonnen. Er werden sloten en weteringen gegraven om het overtollige water af te voeren naar veenriviertjes.
Vanaf ongeveer 1500 was de bodem door inklinking zo gedaald, dat een natuurlijke afwatering steeds moeilijker werd. Het water moest omhoog gebracht worden: van de polder naar de hoger gelegen boezem. De poldermolens brachten uitkomst: met een scheprad of vijzel maalden ze het water omhoog. Zonder molens zouden de polders al vele eeuwen geleden weer onder water zijn gelopen.
Historie Molen van de Polder Buitenweg
De Molen van de Polder Buitenweg is in 1830 gebouwd en verving een aantal nog kleinere boerenmolentjes. Het bovenhuis van de molen is in 1931 rood geschilderd. Deze kleur kom je vaak tegen op wipmolens in het Rijnland, maar niet in Utrecht, waar de kleuren groen en zwart gangbaar zijn. In 1932 werd het waterrad vervangen door een verticale schroefpomp die ook door een elektromotor kon worden aangedreven. Handig bij windstil weer. De wieken kregen een speciaal profiel dat een hoger rendement oplevert: de zogeheten fokwieken.
Sluizen
Zowel de Molen van de Polder Buitenweg als de Molen van de Polder Westbroek staan aan de Nedereindsevaart. Vroeger liep deze poldervaart helemaal door tot Tienhoven. In die tijd voeren hier vletten met turf van het achterland naar de steden. Via de schutsluis tussen de twee molens kon men de Vecht bereiken. Het sluizencomplex maakte ook deel uit van de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Als de sluizen werden geopend, kon men een groot gebied onder water zetten. Met een hoogteverschil van bijna een meter was dit een belangrijke locatie. Vandaar dat we hier meerdere betonnen groepsschuilplaatsen (bunkers) in het landschap zien liggen.
Wipmolen
De Molen van de Polder Buitenweg is een wipmolen. Hierbij moet de molenaar het wiekenkruis én het rode bovenhuis geheel op de wind zetten om te kunnen draaien en malen. De molen maalt zo het polderwater naar de hoger gelegen boezem.
Brand
In de vroege ochtend van 15 maart 2016 is de Molen van de Polder Buitenweg verwoest door een brand. Het afbranden had grote impact op de vrijwillige molenaars die jarenlang veel energie en liefde staken in de molen. Zij zagen hem met eigen ogen in vlammen opgaan. Het afbranden ging ook veel mensen uit de buurt aan het hart. De dag na de brand startten zij een crowdfundingsactie voor de herbouw. Utrechts Landschap is in 2017 gestart met de restauratie van de molen. Een aantal oorspronkelijke delen van de molen kon worden hergebruikt, waardoor de molen de status van Rijksmonument behield. Zo is de robuuste eiken balkenconstructie uit 1830 hergebruikt. Op 9 juni 2018 is de molen feestelijk in gebruik gesteld door prinses Beatrix.
Bouwjaar en type molen
1830 – wipwatermolen