De Nieuwe Molen

Midden in Veenendaal staat De Nieuwe Molen. De inwoners van Veenendaal zijn gewend aan draaiende wieken in hun dorp, want op deze plek staat al sinds 1623 een korenmolen. Loop gerust eens op zaterdag binnen; de molenaar vertelt graag over de werking en geschiedenis van de molen.

Molenbezoek en winkel

Openingstijden

Molen: zaterdag 10.00 tot 16.00 uur

Winkel: zaterdag 10.00 tot 13.00 uur

Adres

Mulderslaan 3, Veenendaal

Educatie

Voor scholen is er een speciaal programma. Kijk voor informatie op www.denieuwemolen.nl.

De Nieuwe Molen met stelling van onderen gezien

Dagelijks brood

Met korenmolens werd graan gemalen voor het dagelijks brood. Al in de oudheid maalden mensen hun graan. Aanvankelijk (in de Romeinse tijd) met de hand door het gebruik van twee over elkaar wrijvende stenen. Later met rosmolens en pas vanaf de 13de en 14de eeuw met molens die door water of wind werden aangedreven.

Korenmolens staan meestal in steden, stadjes en dorpen. Om voldoende wind te vangen tussen de overige bebouwing staan ze op een verhoging. Vanaf de stelling (een soort balkon) kan de molenaar de wieken naar de wind draaien. De wieken drijven de as aan, die de maalstenen laat draaien. De maalstenen malen het graan tot meel.

Historie De Nieuwe Molen

De eerste molen op deze plek (1623) was een houten standerdmolen, een richtbare windmolen van het oudste type houten windmolen. De molenkast rustte grotendeels op een rechtopstaande dikke stam (de standerd). Vanwege de slechte windvang is deze molen in 1911 vervangen door de huidige veel hogere ronde stenen stellingmolen.

Vrijwilligers

Na de Tweede Wereldoorlog ging het op en af met de molen. Door de jaren heen volgden diverse restauraties, waarvan de laatste in 2010. Sinds 1968 houden vrijwillige molenaars de molen draaiende en is de molen in gebruik voor de opleiding van nieuwe molenaars.

Molen stilgezet

Eind 2021 heeft Utrechts Landschap de molen stilgezet. Uit onderzoek bleek dat de lasnaden van de wiekenroeden niet dik genoeg waren. Omwille van de veiligheid van molenaars, bezoekers en omwonenden is de molen stilgezet. Op dit moment werkt Utrechts Landschap aan een herstelplan voor de molen.

Utrecht versus Gelderland

Even verderop staat Molen De Vriendschap. Dat hier twee molens zo dicht bij elkaar staan, heeft alles te maken met een eeuwenlange strijd tussen Utrecht en Gelderland. In 1563 werd op Utrechts grondgebied een molen gebouwd. Om concurrentie tegen te gaan, mocht binnen een straal van een halve mijl (1000 meter) geen andere molen komen. Gelderland trok zich daar niets van aan en liet een molen pal op de grens van de beide provincies bouwen: De Nieuwe Molen.