Oukoper Molen

De Oukoper Molen is misschien wel de meest bekeken molen die in beheer is van Utrechts Landschap. Gelegen pal aan de A2 tussen Utrecht en Amsterdam komen dagelijks vele honderdduizenden automobilisten aan de molen voorbij. Het is diezelfde A2 die de molen bruut van haar polder heeft afgesneden. De structuur van het middeleeuwse copelandschap is echter nog grotendeels aanwezig.

Molenbezoek

Openingstijden

Op afspraak

Adres

Angstelkade 12, Nieuwersluis

Droge voeten

Poldermolens malen water uit de polder en zorgden eeuwenlang voor droge voeten. Vanaf ongeveer 1100 werden in het westen van de provincie Utrecht de woeste veengronden ontgonnen. Er werden sloten en weteringen gegraven om het overtollige water af te voeren naar veenriviertjes.

Vanaf ongeveer 1500 was de bodem door inklinking zo gedaald, dat een natuurlijke afwatering steeds moeilijker werd. Het water moest omhoog gebracht worden: van de polder naar de hoger gelegen boezem. De poldermolens brachten uitkomst: met een scheprad of vijzel maalden ze het water omhoog. Zonder molens zouden de polders al vele eeuwen geleden weer onder water zijn gelopen.

Historie Oukoper Molen

Sinds de 13de eeuw ruzieden Holland en Utrecht over de waterlozing vanuit de gebieden ten zuidwesten van Utrecht in de richting van Holland. In 1642 kregen de ‘geërfden’ van Oucoop toestemming van de Staten van Utrecht om hun gezamenlijk land van een ringkade te voorzien, waardoor de polder Oucoop ontstond. Men wilde de polder droog houden met een achtkante molen, maar dat bleek te duur. Het werd dus een waterwipmolen, die in 1644 werd gebouwd, precies op de grens tussen Holland en ‘t Sticht. De naam Oucoop of Oukoop is afgeleid van cope, het contract tussen de bisschop en veenontginners in de dertiende eeuw.

Brand

In 1672 steken de Fransen de Oukoper Molen in brand. In 1675 wordt de molen weer opgebouwd. De polder is groot en de molen is klein, dus de molenaars moesten veel en lang malen om toch de boeren te vriend te houden. Dat viel niet altijd mee.

Restauratie

Rond de jaren 1750, 1839 en 1917 is de molen gerestaureerd en vernieuwd. De molen heeft tot 1961 de Oukoper Polder bemalen. Omdat de ijzeren roeden bijzonder slecht waren, werd de molen in dat jaar stilgezet. Sinds een restauratie in 1994 kan de molen weer draaien en malen. Bij hoogwater draait hij mee als hulpgemaal. In 2022 is de fundering van de molen vervangen, heeft de molen nieuwe dakbedekking gekregen en een nieuw wiekenkruis.

Wipmolen

De Oukoper Molen is een wipmolen. Hierbij moet de molenaar het wiekenkruis én het bovenhuis geheel op de wind zetten om te kunnen draaien en malen. De molen maalt zo het polderwater naar de hoger gelegen boezem.