Column: Voorjaar in je bol
Er is geen ontkomen meer aan, het voorjaar nadert met rasse schreden. Voor meteorologen is het al even lente, maar wij leken hanteren 20 maart. En de natuur? Die zal het worst wezen. Dat is niet oneerbiedig bedoeld, maar het logische gevolg van verandering van het klimaat. Maar wat wil je met milde winters en de thermometer die in maart soms al 20 graden aantikt. En zeg nou zelf, de wereld ziet er toch heel wat vrolijker uit als de zon schijnt en de temperatuur in de dubbele cijfers zit?
Sommige bolgewassen hebben zich ook aangepast aan de klimaatverandering. In december zag ik al de eerste sneeuwklokjes bloeien. Inmiddels laten ook al heel veel andere vroege voorjaarsbloeiers zich van hun mooiste kant bewonderen. Kleurrijke tapijten van krokussen, speenkruid, bosanemonen en hyacinten. Mooi hoor, het kan niet op!
En dit is nog maar de aftrap van het seizoen van de zogenaamde stinsenplanten, bijna allemaal voorjaarsbloeiers met een opvallende, kleurige bloeivorm. Overigens, ‘stins’ verwijst naar het Friese woord voor stenen huis. Stinsenplanten zijn bol-, knol- en wortelgewassen die al sinds de 16e eeuw aangeplant worden op buitenplaatsen, rondom kastelen en landhuizen. Tijdens hun reizen namen welgestelden deze planten mee uit verre oorden. ‘Ontsnapt’ aan het oog van de tuinman, konden ze naar hartenlust verwilderen.
Wist je dat stinsenplanten vaak in symbiose (samen) leven met een bodemschimmel, zogenaamde mycorrhiza-schimmels? Dit zijn schimmels die onder de grond voedingsstoffen uitwisselen met bomen en planten. Ruim twee derde hiervan werkt op die manier samen met een of meerdere schimmels. Een bekend voorbeeld is de vliegenzwam, die graag samenwerkt met bijvoorbeeld berken, eiken en kastanjes.
Niet alles wat je ziet is een stinsenplant, denk bijvoorbeeld aan rode en witte dovenetel, madeliefje, groot en klein hoefblad, dotterbloem en raapzaad. En dat is maar goed ook, want deze inheemse soorten zijn een nog betere stuifmeel- en nectarbron voor de bijen en andere insecten die in het vroege voorjaar als eerste uitvliegen. Ik heb trouwens al vele muggen, hommels en vlinders gespot. Net als de genoemde bloempjes, hebben ook deze beestjes het voorjaar in hun bol.
Jacqueline van Dam, Boswachter Publiek Utrechts Landschap
