De langpootmug: van larve tot klungelige vlieger
Jan de Jong is de communicatievrijwilliger van het Amerongse Bos en publiceert activiteiten op websites, in kranten en op social media. In dit blog deelt hij zijn kennis en enthousiasme over insecten die voorkomen op de Utrechtse Heuvelrug.
Elk jaar weer zie ik hetzelfde tafereel op het stukje gras in mijn bescheiden tuintje: de langpootmuggen zijn druk bezig met het voortbrengen van nageslacht. De onhandig ogende vrouwtjes strompelen door de grassprieten en leggen met hun legbuis eitjes in de vochtige aarde. Twee keer per jaar voltrekt zich dit proces, de eerste keer in april of mei en de tweede in augustus of september.
De volwassen langpootmug leeft slechts een paar dagen, maar in die korte tijd legt het vrouwtje tussen de duizend en vijftienhonderd eitjes. Na het leggen van de eitjes sterven de vrouwtjes, terwijl de mannetjes direct na de paring het leven laten. Het bestaan van een langpootmug draait dus volledig om voortplanting.
Larven: kleine veelvraten
Na ongeveer twee weken komen de eitjes uit en verschijnen de larven, ook wel emelten genoemd. Deze kleine veelvraten doen zich tegoed aan de wortels van planten, waaronder die van ons geliefde gazon. Dit leidt vaak tot flinke schade, te herkennen aan gele of kale plekken in het gras. Maar de larven hebben ook natuurlijke vijanden: merels, andere vogels en mollen zijn dol op deze eiwitrijke hapjes. Helaas zorgt vooral het gewroet van mollen ervoor dat menig gazon in een slagveld verandert.
Naarmate de larven groeien, vervellen ze een aantal keer voordat ze zich uiteindelijk verpoppen tot een nieuwe generatie langpootmuggen. De eerste generatie verschijnt in de nazomer, terwijl de tweede in de herfst actief wordt.
Onhandige vliegers, maar ongevaarlijk
In tegenstelling tot hun vraatzuchtige larven eten volwassen langpootmuggen nauwelijks. Sommige soorten zuigen een beetje bladsap of nectar, terwijl andere helemaal niets eten. Gelukkig vormen ze geen enkel gevaar voor mensen: ze kunnen niet steken en zijn bovendien vreselijk onhandige vliegers. Iedereen die weleens een langpootmug in huis heeft gehad, weet hoe makkelijk je ze met een simpele handbeweging uit de lucht kunt vangen.
Hoewel ze voor frustratie kunnen zorgen door de schade aan gazons, blijven langpootmuggen een fascinerend onderdeel van de natuur. Dus de volgende keer dat je er eentje klungelig ziet rondvliegen, bedenk dan hoe kort zijn leven is en hoe groot zijn rol in de cyclus van de natuur.
