Avonturen van een moestuin in de winter
Peter Verburgt beheert de moestuin op landgoed Stoutenburg. Elk seizoen schrijft hij een blog over de tuin die langzaam getransformeerd wordt tot een landschappelijke perma-tuin, waar het zowel gaat om gezond voedsel, ecologie als een fijne omgeving voor mensen.
Ook in de winter is het belangrijk om de bodem goed te houden. Daarom zijn de bedden bedekt met blad, hooi of met stro en staan er groenbemesters zoals gele mosterd. Door de vorst slaan de groenbemesters neer en vermengen ze zich met de grond. Het is belangrijk dat de grond tijdens de winter bedekt blijft.
Warme winter
In de winter gaat het ook over snoeien. Fruitbomen bijvoorbeeld. Het is wel zaak om niet te veel te snoeien. Want snoeien betekent eigenlijk dat bomen en struiken in een soort stresstoestand gebracht worden, zodat ze heftig reageren en meer vruchten gaan dragen. We mesten ook nauwelijks in de tuin. Mest is een soort doping. Het best is om dit soort ingrepen te beperken.
Er staan op dit moment wat wintergewassen zoals uien, knoflook en boerenkool. Voor de rest is het relatief rustig. Het is de tijd van hekjes repareren, de schuur bijhouden en een beetje nadenken over wat we het komende jaar gaan doen. Deze winter is behoorlijk warm. Je ziet de knoppen al in de bomen en struiken komen. Wanneer er nu nog strenge vorst volgt, dan kan dat schadelijk zijn.
Nieuwe fruitbomen
De winter is natuurlijk ook de juiste tijd om bomen en struiken te planten. Er zijn in het late najaar tien nieuwe fruitbomen neergezet. De struiken hebben we nog niet gedaan omdat het in december begon te vriezen. Dus planten we de struiken nu in het vroege voorjaar. Daardoor verdwijnen er een paar klassieke moestuinbedden en zo ontstaat er gaandeweg een permacultuur tuin die veel beter past in deze natuurlijke omgeving. Als het kouder wordt, komen er regelmatig reeën op zoek naar voedsel. Ze knabbelen hier en daar wat aan een struikje en trekken er wat takjes af. Dat hoort er allemaal bij en erg is dat verder niet.
Ook in de winter wordt de tuin bezocht door mensen die graag willen volgen hoe de tuin het door de seizoenen heen doet. Het zijn mensen uit de directe omgeving, maar ook van verder weg. Inmiddels komen er ook schoolklassen naar de tuin. We geven ze dan rondleidingen en de kinderen helpen soms mee. Zo wordt de tuin echt een plek waar mensen terugkomen en elkaar ontmoeten.
Ordeningsbehoefte
Tijdens de rondleidingen blijkt dat veel mensen erg houden van orde en netheid. Soms hebben ze er wel wat moeite mee dat de tuin vol ligt met blad en dat de bedden er niet keurig omgespit bij liggen. En mensen houden ook erg van weetjes en vooral de namen van planten, struiken en bomen. Ik plaag ze wel eens door dan te beginnen over waarom onze menselijke ordeningsbehoefte en controledrift op gespannen voet staat met groeikracht en een ecologisch geheel.
We zijn bezig een tuin te laten ontstaan die voor een groot deel ook zijn eigen gang gaat, bestand tegen veranderende klimatologische omstandigheden, zoals hete, droge zomers, een nattere herfst en meer wind. Daarbij gaat het ons niet om een optimale voedselopbrengst, maar veel meer om een evenwicht tussen cultuur en natuur. We hebben de afgelopen decennia veel te veel van elkaar gescheiden en hopelijk lukt het ons om mensen te laten meemaken dat het mogelijk is om een plek te creëren die ons gezond en schoon voedsel geeft en waar het fijn vertoeven is.
De moestuin van Landgoed Stoutenburg is te bezoeken op woensdag- en zaterdagmiddag van 14 tot 17 uur.
Peter Verburgt
De foto’s zijn gemaakt door fotograaf Sjaak den Breeje.
