Avonturen van een moestuin in de lente
Peter Verburgt beheert de moestuin op landgoed Stoutenburg. Elk seizoen schrijft hij een blog over de tuin die langzaam getransformeerd wordt tot een landschappelijke perma-tuin, waar het zowel gaat om gezond voedsel, ecologie als een fijne omgeving voor mensen.
In de lente gaat het natuurlijk over licht en warmte en de kunst is om deze goed aan te voelen. Het is zo wonderlijk en mooi hoe de groei zich al vanaf dat de dagen weer langer worden manifesteert. Maar vroeg zaaien en planten is een risico, zeker in deze lente, want de temperaturen bleven redelijk laag en er was ook sprake van late vorst en veel neerslag. We zijn pas begin mei echt begonnen met zaaien. Daarvoor was het nodig om eerst de gemulchde bedden te openen, dat wil zeggen vrij te maken van hun bedekking, waardoor ze onder invloed van het zonlicht warm genoeg kunnen worden om groei mogelijk te maken.
En nu, een paar weken later begint er van alles op te komen; bieten, kapucijners, prei, aardappels en nog veel meer. En er stond natuurlijk ook al het een en ander in de bedden tijdens de winter, zoals winterui en knoflook. Wanneer deze groei op gang is gekomen, mulchen we de bedden om deze jonge plantjes heen opnieuw met hooi en grasmaaisel, zodat er zo min mogelijk sprake is van kale grond. Zo kan bijvoorbeeld vocht veel langer vastgehouden worden en dat is tijdens onze huidige warme zomers erg belangrijk. Ook voor fruitbomen en struiken geldt natuurlijk dat late vorst schadelijk kan zijn, maar dat is gelukkig niet gebeurd dit voorjaar omdat maar zo’n 2 graden vroor. De witte en roze bloesems zijn prachtig en het belooft een mooie oogst te worden in het najaar.
Fijne plek voor mensen
In deze tuin gaat het maar voor een deel om de opbrengst. De ecologie en het creëren van een fijne plek voor mensen is hier even belangrijk. In die zin proberen we de tuin echt tot een drie-eenheid te maken. Dat doen we met een beperkt aantal vrijwilligers. En het leuke van dit groepje mensen is dat er veel kwaliteiten in vertegenwoordigd zijn. De één heeft verstand van bomen en struiken, de ander houdt van het bijhouden van bedden en gelukkig werkt er ook iemand mee die erg sterk is en het geweldig vindt om te sjouwen en graven. We kiezen er bewust voor om niet met een te grote groep vrijwilligers te werken, want ook voor een tuin geldt dat te veel handen en te veel aandacht en ingrijpen zouden kunnen leiden tot een ‘over(be)werktheid’ van de tuin. Zoals eerder wel eens gezegd in dit blog; wat vrijheid en op z’n beloop laten doet het leven in een tuin goed.
Organische groei en ecologische benadering
De tuin wordt inmiddels door nog meer mensen bezocht en misschien komt dat wel door dit blog. Het is ook bijzonder om mee te maken hoeveel de tuin begint te betekenen voor een paar alzheimer patiënten die hier in het huis Stoutenburg zijn gaan wonen. Ze komen hier bijna elke dag op bezoek en het is echt mooi om te zien hoe ze van de tuin zijn gaan houden. Verder is opvallend dat mensen meer geïnteresseerd lijken te raken in de principes van organische groei en een ecologische benadering. De tuin toont ze hoe de ontwikkeling verloopt van typische moestuinbedden naar een gemulchde aanpak en het ontstaan van een permanente voedseltuin. Hier in de tuin gebeurt op kleine schaal wat ‘in het groot’ ook wenselijk is: het zorgvuldig creëren van diversiteit en afwisseling die op de korte termijn zeker niet tot de hoogste opbrengst leidt, maar uiteindelijk wel resulteert in een duurzame voedselmogelijkheid. En dus vinden er mooie gesprekken plaats over dit onderwerp, terwijl andere mensen er voor kiezen om in alle stilte onder de walnoot te gaan zitten en daar gewoon een tijdje te zijn.
Ook de komende tijd gaan we door met het transformeren van moestuinbedden, waar er nu nog zo’n veertig van zijn, in permanente groei. Over een paar jaar willen we uitkomen op een juiste balans tussen ‘bedden’ en permanente plekken, de zogenaamde gilden, waar sprake is van gelaagde groei. Dat wil grofweg zeggen; bodembegroeiing, tussenlagen van struiken en een bovengroei door bomen. Dit proces kost tijd, omdat het vooral zorgvuldig moet gebeuren, maar zeker ook omdat nieuwe bomen en struiken er jaren over doen om voedsel voort te brengen. Gelukkig gaat dit voor het grootste deel ook vanzelf en is er in deze tuin geen sprake van haast of te veel noodzaak.
De moestuin van Landgoed Stoutenburg is te bezoeken op woensdag- en zaterdagmiddag van 14 tot 17 uur.
Peter Verburgt
De foto’s zijn gemaakt door fotograaf Sjaak den Breeje.
